Kara Delik Nedir? Nasıl Oluşur?

mavizehir · 21 Aralık 2022, 01:50:23

Kara Delik Nedir? Nasıl Oluşur?

Kara Delik Nedir?
Kara delik çok güçlü bir çekim kuvveti olan, uzayda bulanan ışığı ve çevresindeki cismleri yutan bir gökcismidir. İsiminin kara delik olmasının sebebi ise renginin kara olduğunadan değil, hiç bir ışık yaymamasındandır.

Kara delik hiç bir gözlem aletiyle gözlemlenemez. Ancak etrafında oluşturduğu değişikliklerle ve kozmik olaylar ile farkedilebilir. Güçlü çekim kuvveti ile ışığı sesi ve ısıyı yutabilir. Hatta zamanı bile bükebilir.

Kara Delik Nasıl Oluşur?
Kara delik bir yıldızın ölmesi ile oluşur. Metafolik olarak yıldızlar canlı birer varlık olarak kabul edilir. Çünkü doğarlar, enerji tüketirler ve daha sonra ölürler. Yıldızlar Beyaz Cüceye dönüşürek, nötrondan oluşan pulsar yıldızına dönüşerek ya da kara deliğe dönüşerek üç farklı şekilde ölürler. Yıldızların ölüm şekilleri büyüklüklerine(kütlelerine) göre değişir. Bir yıldız ne kadar küçük ise ömrü o kadar uzun olur ve aynı orantıda yıldız ne kadar büyük ise ömrü o kadar kısa olur.

Yıldızlar Nasıl Ölürler?
Küçük bir yıldızdan başlayalım;

Yıldızlar sürekli reaksiyon içinde oldukları için sürekli olarak bazı elemetleri tüketirler. Ömürlerinin sonlarına doğru da bu elementleri teker teker tüketirler. Örneğin küçük bir yıldız ömrünün sonuna doğru Hidrojen elementini tüketir ve bu element bittikçe nükleer reaksiyon azalır. Reaksiyon azaldıkça da yıldızın kütle çekimi baskın gelmeye ve yıldız küçülmeye başlar. Belli bir küçülmeden sonra ısı çok yüksek seviyelere ulaşır. Daha sonra bu ısı yıldızın Hidrojenden çevirdiği Helyum elementinin füzyona uğramasını sağlar ve yıldız Helyum tüketmeye başlar. Füzyon sırasında yıldız eskisinden daha büyük bir boyuta ulaşır. Bir süre sonra Helyum elementini de bitiren yıldız, bu sefer içindeki Lityum elementini tüketmeye başlar. Lityum bitince Berilyum elementini tüketir. Bu füzyonlar Demir elementine kadar aynı şekilde devam eder. Demir füzyonuna geldiğinde ise bu füzyondan herhangi bir verim alamayacağı için yıldız küçülür ve bu yıldızdan geriye soluk beyaz renkte bir yıldız kalır. Bu yıldızlar Beyaz Cüce adı verilmiştir.

Orta boyuttaki bir yıldız ömrünün sonuna geldiğinde aynı füzyonları geçirerek Demir füzyonuna geldiğinde hızlı bir şekilde küçülerek nova patlaması gerçekleştirir. Bu patlamada çevresindeki gökcisimleri yok eder ve geriye tamamen nötrondan oluşmuş Pulsar adı verilen küçük bir yıldız kalır. Bu yıldızlara Pulsar denmesinin sebebi kutuplarında çok hızlı bir şekilde gama ışınları yaymasıdır.

Devasa bir yıldız ömrünü tamamlarken Demir füzyonuna geldiğinde çok hızlı bir şekilde küçülür ve süpernova patlaması gerçekleştirir. Süpernova patlamaları oldukça büyüktür ve çevrelerindeki herşeyi yok edebililecek kadar güçlüdür. Bulundukları galaksilerin ortalarına delik açabilecek güce sahiptirler. Bazı süpernova patlamaları yeni başka yıldızların oluşmasına hatta bir galaksinin oluşmasına neden olabilir. Kara delikler bu devasa yıldızları süpernova patlama gerçekleştirmesi sonucu oluşur.

Süpernova patlama sonucu yıldızın kütle çekimi olduğu yerde kalır. Ancak hiç bir şekilde ışık yaymaz ve ışık yansımaz. Bu yüzden de bu patlama sonucu oluşan gökcisimlerine kara delik adı verilir. Kütle çekimleri tahmin edilemeyecek kadar yüksektir ve ışık dahil hiç birşey bu kütle çekiminden kurtulamaz. Kara delikler hiçbir şekilde gözlemlenemez. Ancak etrafında gerçekleşen olaylar ile farkedilebilir. Çünkü kara delik bir cismi kendine çekerken oluşan etkileşimden bir ışık yayılır ve kara deliğin etrafında ışıklı bir disk gözlemlenir.

Kara deliğin içerisinde ne olduğu henüz bilinmemektedir. Bunun sebebi içine giren hiç bir seyin geri çıkamamasıdır. Ayrıca kara delikler çekim güçleri sayesinde bulundukları yerdeki zamanı bükebilirler. Yani zamanı yavaşlatabilirler.

Maui · 21 Aralık 2022, 11:42:18

Teşekkür ederim.

ForumSever

Kara Delik Nedir? Nasıl Oluşur?

mavizehir

21 Aralık 2022, 01:50:23

Maui

21 Aralık 2022, 11:42:18 #1

Benzer Konular (5)

HAKKIMIZDA

ÖNEMLİ LİNKLER

İLETİŞİM