1982 Anayasası ve genel esasları konusu günümüz anayasasının oluşum ve içeriğini içermektedir.
1982 Anayasası ve Genel Esaslar
GENEL ESASLAR
1982 Anayasasına Giriş konusunun devam maddeleri şu şekildedir.
1. MADDE; Devletin şekli
Türkiye Devleti bir cumhuriyettir.
2. MADDE; Cumhuriyetin nitelikleri
Türkiye cumhuriyeti toplum huzuru, adalet ve milli dayanışma için insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı demokratik, sosyal ve laik hukuk devletidir.
a. Cumhuriyetçilik ilkesi
Devlet şekli olarak cumhuriyet, egemenliğin bir kişi veya zümreye değil tüm topluma ait olmasıdır. Cumhuriyet yönetiminde seçim vardır, monarşide ise veraset sistemi geçerlidir. Cumhuriyet vatandaşlık kavramına dayanırken monarşide uyrukluk tabiiyet durumu bulunur.
b. İnsan haklarına saygılı devlet ilkesi
Yapılan değişiklikle 1982 Anayasasında insan haklarına saygılı olarak ifade edilmiştir.
c. Atatürk milliyetçiliğine bağlı devlet
Bu kavram 1982 anayasası içinde Atatürk milliyetçiliği olarak ifade edilmiştir. Atatürk milliyetçiliği; akılcı, bilimsel, çağdaş, demokratik, toparlayıcı, birleştirici ve barışçı esasları temel alır. Ülkenin ve milletin bölünmez bütünlüğü ve resmi dilin Türkçe olması bununla ilgilidir.
d. Demokratik devlet
Demokrasi halkın iktidarı yani halkın bizzat kendi belirlediği temsilcilerle yönetilmesidir. Genel oy, eşit oy, seçim serbestîsi, gizli oy, açık sayım ve döküm seçim temel ilkelerindendir.
e. Laik devlet
Laiklik inanç ve düşünceleri nedeniyle kişileri herhangi bir ayırıma tabii tutulmadan, kamu kurallarına uyduğu biçimde serbestçe ibadette bulunmalarıdır.
1924 Anayasasında yapılan 1937 değişikliği ile laiklik ilkesi anayasaya eklenmiştir. Bu şekilde din ve devlet işleri birbirinden ayrılmış ve din hizmetleri bir kamu hizmeti sayılmıştır.
f. Sosyal Devlet
Devletin sosyal barış ve adaleti sağlamak için sosyal ve ekonomik hayata aktif müdahalesi gerekli görülür. Devlet vergi adaleti, kamulaştırma, sosyal hak sağlama, ulusal geliri arttırma, özelleştirme, eşitlik ve planlama gibi ilkeleri benimsemiştir.
g. Hukuk devleti
Devlet düzeni vatandaşlarına hukuk güvenliği sağlamalıdır.
h. Başlangıç ilkeleri
Atatürk ilke ve inkılâplarına bağlılık
Milliyetçili ve medeniyetçilik
Çağdaş medeniyet düzeyine ulaşma
Milli egemenlik
Anayasa ve hukukun üstünlüğü
Hürriyetçi demokrasi
Kuvvetler ayrılığı
Ülke, millet ile bölünmez bütünlük
Laiklik
Yurtta sulh cihanda sulh
3. MADDE; Devletin bütünlüğünü, resmi, dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti
Dili Türkçedir.
Bayrağı, şekli kanunla belirtilen, beyaz ay yıldızlı bayraktır.
Milli marşı "İstiklal Marşı"
Başkenti Ankara
4. MADDE; Değiştirilemeyecek hükümler
Anayasanın 1'inci, 2'inci ve 3'üncü madde hükümleri değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
5. MADDE; Devletin temel amaç ve görevleri
Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü korumak
Ülkenin bölünmezliğini korumak
Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak
Kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak.
Kişinin temel hak ve hürriyetini sınırlayan siyasi, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmak.
İnsanın maddi ve manevi varlığın gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak.
6. MADDE; Egemenlik
Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir.
Türk milleti egemenliğini Anayasanın koyduğu esaslara göre yetkili organ eliyle kullanır.
Egemenlik kullanımı hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye ve sınıfa bırakılamaz.
7. MADDE; Yasama yetkisi
Yasama yetkisi Türk milleti adına TBMM'nindir. Bu yetki devredilemez.
8. MADDE; Yürütme yetkisi ve görevi
Cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulu tarafından, anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılıp yerine getirilir.
9. MADDE; Yargı yetkisi
Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.
10. MADDE; Kanun önünde eşitlik
Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, din, mezhep vb. sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.
Hiç kimseye, aile, zümre e sınıfa imtiyaz tanınamaz.
Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde eşitlik ilkesine karşı uygun hareket etmek zorundadır. Bu ilke ile mutlak eşitlik elde edilmek istenmektedir.
11. MADDE; Anayasanın bağlayıcı üstünlüğü
Anayasa bütün kanunların temelidir. Anayasalar, önemli konuların ana başlıklarını düzenler. Yasalar ise bir konunun ayrıntılarını düzenler.
Kanunlar anayasaya aykırı olamaz.
Hiçbir kimse veya organ kaynağını anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.
Yasama organı yasa yaparken anayasaya uygun hareket etmek mecburiyetindedir.
|
