Noktalama İşaretleri

Maui · 19 Nisan 2021, 23:14:13

Noktalama İşaretleri

NOKTALAMA İŞARETLERİ

NOKTA ( . )

1-Bitmiş cümlenin sonuna konur.
Örnek: Türk Dili Kurumu 1932 yılında kurulmuştur.

2-Cümle değerindeki sözlerin sonuna konur.
Örnek: Gidiyor musunuz ?
- Evet
Adın ne ?
- Ahmet
Dikkatli olun.
- Peki.

3-Kısaltmaların sonuna konur.
Örnek: R. Tevfik Fikret
M. Ali Gülseven
Prof. Dr. Ahmet Kerimoğlu'na muayene oldum.
Alm. Far. Fırat Cad. doğ. mat. (tür adlarının kısaltmalarında genellikle üç harf alınır.)

Uyarı: Kurum kuruluş adlarının kısaltılmasında nokta kullanılmaz.

Örnek: TBMM AT THY
TL
kg
cm
m
nokta kullanılmaz.

Uyarı: Özel isimler kısaltıldığında sonda nokta bulunduğu için ekleri kesme işareti ile ayırmaya gerek yoktur.

Uyarı: Sayıca az olmakla birlikte bazı kurum ve kuruluşların adlarının kısaltılmış biçimlerinde farklı bir yol izlenir.

Örnek: Gen. Kru. Dz. Kuv. K.

4-Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur.
Örnek: 3. (üçüncü) 5. (beşinci) II. Mehmet VII. yüzyıl 20. sok.

5-Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur.
Örnek: I. 1. II. 2.

6-Tarihlerin yazımında gün ay ve yılı gösteren sayıların arasına konur.
Örnek: 29.05.1998'de doğmuş.

7-Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
Örnek: Tren 09.15'te istasyona ulaşır.
Tören 17.30'da başlayacak.

8-Sayıların yazımında sayı basamaklarının arasına konur.
Örnek: Bunun için 15.548.800 lira ödedim.
Ceketi 10.500.000 liraya almış.

9-Çarpı işareti yerine nokta kullanılır.
Örnek: 2.4 = 8 16.2 = 32

10-Tırnak içine alınmış söz grupları bir cümle değeri taşıyorsa cümlenin sonuna nokta konur.
Örnek: Genç sanatçı: "Sanat insanlığın mutluluğu için yapılmalı." görüşünü savunuyordu.
Öğretmen: "Başarının anahtarı çalışmaktır." dedi.

Uyarı: Kitap yazı bölüm adlarından başlıklardan sonra nokta konmaz. Gerekiyorsa soru işaret veya ünlem işareti kullanılabilir.

VİRGÜL ()

1-Cümle içinde eş görevli sözcükler ve sözcük öbekleri arasına virgül konur.
Örnek:
Evde elektrik su telefon yoktu.
Semaver'i Sarnıç'ı Şahmerdan'ı ortaokul-dayken okumuştum.
Bahçedeki sarı kırmızı mor çiçekleri görünce içim açıldı.
Fırtınadan soğuktan karanlıktan ve korkudan sonra bu sıcak aydınlık ve sevimli odanın havasında erir gibi oldum.

2-Sıralı cümleler arasında da virgül kullanılır. Sıralı cümlelerde anlam bağı yoksa virgül () sıralı cümlelerde anlam bağı varsa noktalı virgül ( kullanılır.
Örnek: Umduk bekledik düşündük.
Yoldan geçiş otomobillerle yasak olduğundan o da herkes gibi tramvaya biner kimse kendisine dikkat etmez.
Yanıma geldiler adımı sordular.

3-Özneyle yüklem arasına başka öğeler girmişse özneden sonra kullanılır.
Örnek: Adam burnunun altında kanat açmış bir şahin gibi duran bıyığını sıvazladı.
Kadın elini önlüğüne sildikten sonra bize doğru yaklaştı.

4-Cümlede anlam gereği özellikle belirtilmek istenen öğeden sonra kullanılır.
Örnek: O gün hayatı değişti.
Köyümüzde her şey bıraktığım gibi.
Buraya sana yardım etmek için geldim.

5-Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan sözcükler arasına konur.
Örnek: Akşam yine akşam yine akşam
Kardeşim benim zavallı kardeşim
Göllerde bu dem bir kamış olsam!
Kardeşim benim zavallı kardeşim
Ne kadar şansızsın.

Uyarı: Virgülden sonra küçük harfle başlar.

6-Cümle içinde ara sözleri ve ara cümleleri ayırmak için konur.
Örnek:
Örnek olsun diye örnek istemez ya söylüyorum.
Bu evi çocukluğumun geçtiği yeri asla satmam.
Seni en çok sevdiğim insanı nasıl unuturum?
Babam kimi ne derse desin yardımsever bir insandı.

Uyarı: Ara söz ve ara cümlelerin başında ve sonunda kısa çizgi veya virgül bulunabilir.
Köyüne – hasret çektiği yere – döndü.
Bu insanları herkes bilir çok severim.
7-Tırnak içine alınmamış aktarma cümlelerinden sonra kullanılır.
Örnek: Çiçekleri sulayalım dedi.
Datça'ya yarın gideceğim diyor.

8-Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret kabul ve teşvik bildiren hayır yok yoo evet peki pekala tamam olur hayhay baş üstüne öyle haydi elbette gibi sözcüklerden sonra kullanılır.
Örnek: Peki gideriz.
Olur ben de size katılırım.
Hayhay memnun oluruz.

9-Yazılarda ve mektuplarda seslenme sözcüklerinden sonra kullanılır.
Örnek: Çocuklar buraya gelsenize!
Sevgili babacığım
Sevgili kardeşim
Sayın Başbakan
Sayın Profesör

Alıntının Değişik Noktalamaları:
a-Çiçekleri sulayalım dedi.
b-Ali: " Çiçekleri sulayalım." dedi.
c-Ali " Çiçekleri sulayalım." dedi.
d-Ali " Çiçekleri sulayalım." dedi.
e-Ali:
- Çiçekleri sulayalım dedi.

10-Ünlemlerden ve ünlem değerindeki sözlerden sonra virgül konulabilir. Bu durumda ünlem işareti cümlenin sonuna konur.

Uyarı: - Eyvah! Ev yanıyor.
Eyvah ev yanıyor !
Ay! Ayağıma bastınız !
Örnek: Yoo güvercinlerime dokunmayınız !
Yaşasın yine bizim takım kazandı !

11-Cümlede kullanılan lütfen rica ederim afedersiniz gibi sözlerden sonra konur.
Örnek: Lütfen benimle gelir misiniz ?
Rica ederim beni yanlış anladınız.

12-Yazışmalarda yer adlarını tarihlerden ayırmak için kullanılır.
Örnek: Kuşadası 7 Şubat 1998 İzmir 2 Ocak 1996

13-Yazışmalarda başvurulan makamın adından sonra konur.
Örnek: Türk Dil Kurumu Başkanlığına Borsa Lisesi Müdürlüğüne

14-Anlam karışıklığını gidermek için gereken yerlerde virgül kullanılır.
Örnek: Bu radyonun kaybolan parçasıydı.
Küçük arkadaşlarıyla sinemaya gitti.
Genç kıza uzun süre hayran hayran baktı.
Sizi soran kadının en küçük oğluydu.
Bu gece eğlenceleri içlerine sinmedi.
O adam baktı.

15-Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için konur.
Örnek: 045 7578

Bibliyografik künyelerde yazar eser basım evi vb. maddelerden sonra konur.
Örnek: Falih Rıfkı Atay Tuna Kıyıları Remzi Kitap evi İstanbul 1938.

16-Cümlede "değil" sözcüğüyle yaratılan çelişmelerden sonra kullanılır.
Örnek: İnsanın gerçek asaleti doğuştan değil erdemden gelir. Büyük borçlar insanları değer bilmeye değil kin beslemeye yöneltir.

Uyarı: İkilemelerde sözcükler arasına virgül konmaz.

İyi kötü günde beraber olmaya söz verdik.
Evi barkı satıp İstanbul'a taşındı.
Bebek mışıl mışıl uyuyor.
Dünya alem haline güldü.

Uyarı: İsim ve sıfat tamlamalarının arasına virgül konmaz.

Burnunun üstüne yumruğu yedi. Patron büronun temizlenmesini emretti. Yazar umarsız insanları anlatmış yapıtında. Masmavi denize bakarak hayallere daldı.

Uyarı: Ad tamlamalarında tamlayan ve tamlanan arasına sözcük ya da sözcükler girebilir. Anlam karışıklığının olduğu durumlarda tamlayandan sonra virgül konulabilir.

Doktorun oğlu için ağlayan kadına tepkisi sert oldu.
Terzinin Ankara'daki üniversitelerin birinde okuyan bir kızı vardı.

Uyarı: ve veya ya da ile bağlaçlarından önce ve sonra virgül kullanılmaz.

ForumSever

Noktalama İşaretleri

Maui

19 Nisan 2021, 23:14:13

HAKKIMIZDA

ÖNEMLİ LİNKLER

İLETİŞİM