Botanik Nedir? Botanik Biliminin Tarihçesi

Botanik nedir? Botanik biliminin tarihçesi. İlk botanik ile ilgilenen bilim insanları kimlerdir? Botanik kaça ayrılır.


Bitkileri inceliyen bilim koludur. Bu bakımdan çok geniş ilgi dallarını içine alır. Çünkü yeryüzünde 600.000 çeşit bitki vardır.

İnsanlar çok eski çağlarda bile bitkilerle ilgilenmeye başlamışlardı. Bazı bitkilerin köklerini kaynatıp ilaç yapıyorlar bazılarını da besin maddesi olarak kullanıyorlardı. Bundan dolayı, bitkilerin incelenmesi, zehirlisinin zehirsizinden ayırdedilmesi, hangisinin ne zaman, nerede yetiştiğinin bilinmesi gerekiyordu.
İlk olarak Eski Yunanlı bilgin Aristoteles'in öğrencisi Theophrastos (M. Ö. 380-327) botanik konusunda önemli sonuçlara varan incelemelerde bulundu. Bu arada bitkilerin bir çenekli olanlarını iki çenekli olanlarından ayırdettiği gibi ayrıca bazı hurma ağaçlarının tamamen erkek, bazılarının da tamamen dişi olduklarını buldu.


Botanik bilimi bütün Ortaçağ'da daha çok eczacıların ilgilendiği bir konu olarak kaldı. Yakınçağ'ın başlarında İtalyan botanikçisi Andrea Cesalpin (1519-1603) bitkileri çiçeklerine ve yapraklarına göre sınıflandırdı. İsviçreli Gaspard Baubin de (1550-1624) günlük hayatta faydalanılan 6.000 bitkiyi tesbit ederek bunlara bilimsel birer ad verdi. Fransız botanikçisi Jh. Pitton De Tournefort (1656-1708) sınıflandırmada cinsleri gene Fransız botanikçilerinden Bernard Jussieu ( 1699 – 1778) ile Antoine Laurent Jussieu (1746-1836) familyaları tespit ettiler. Bu arada ünlü İsveçli botanik bilgini Carl von Linné (1707-1778) de bitkileri 24 sınıfa böldü. Böylece bugün bile hala esas olarak kabul edilen bir sınıflandırma meydana getirdi.



İsveçli bilgin Augustin Pyramé De Candoll (1778-1841 ) bitkilerin yeryüzünde dağılışını inceledikten başka o zamana kadar yapılmış olan sınıflandırmaları geliştirdi. Bundan sonra da Alman bilginlerinden Van Tieghem (1839-1893) tarafından sınıflandırma işi tamamlandıktan başka gene Alman botanikçisi Hofmeister ( 1822-1877) tarafından da bugünkü prosedürler ortaya atıldı. Bu arada botanik biliminin daha başka bölümlerinde de ilerlemeler kaydediliyordu. Mesela Fransız bilgini Pasteur (1822-1895) bakteriler üzerinde önemli keşiflerde bulundu. İngiliz bilgini Sir Alexander Fleming (1881-1955) bitkisel küflerden penisilin gibi önemli ilaçlar elde etti. İskoçyalı botanik bilgini Robert Brown (1773-1858) hücre konusunda gayet önemli keşiflerde bulundu..

Botanik Nelerden Bahseder
Bitkilerin bütün özelliklerini inceliyen botanik aslında biyolojinin bir koludur. İncelediği konulara göre birtakım adlar alarak kısımlara bölünür:

1 — Genel Botanik: Bitkilerin ortaklama özelliklerinden bahseder. Morfoloji, Anatomi, Histoloji, Sitoloji, Genetik vs. gibi bazı bölümlere ayrılır. Bunlardan «morfoloji» bitkilerin gözle veya büyüteçle görülebilen dış kısımlarını; «anatomi» iç organları; «histoloji» dokuları, «sitoloji» de hücreleri inceler; «genetik» bitkilerde (ve hayvanlarda) irsi özelliklerin nesillerden nesillere devredilişiyle; «bakteriyoloji» bakterilerle; «biyocoğrafya» bitkilerin yeryüzünde dağılış şekilleriyle ilgilenir. Bunlardan başka çeşitli konularla meşgul olan daha birçok botanik kolları vardır.

2 — Özel Botanik: Herhangi bir bitki grubunun özelliklerini inceler.