Yazar Gülay Kaya

              İnsanların bitki yetiştirmediği bir dünya düşünebiliyor musunuz?  Medeniyetimizin başlangıcından beri, hatta daha öncesinden bu yana  çeşitli tarım ürünleri yetiştiriyor ve bizim için hayati olan besin  enerjisini üretiyoruz. Tarımın yapılmadığı bir dünyada yaşamayı hayal  etmek bile güç. Ancak insan nüfusu kontrol edilemez düzeyde artmaya  devam ederken, tüm insanlığa yetecek düzeyde tarımcılığın nasıl  yapılabileceği de bilimsel araştırmaların ve tartışmaların merkezinde  yer alıyor.

 Tarımın tam olarak nasıl ve neden başladığı henüz  kesin olarak bilinememektedir. Ancak olası açıklamalardan birisi,  insanları tarıma iten unsurlardan birinin günümüzden binlerce yıl önce  yaşanan iklim değişikliği olduğu yönündedir. Britannica Ansiklopedisi bu konuda yayınladığı bir makalede şöyle yazıyor:

Oldukça çeşitli bitki ve hayvanlar,  farklı zamanlarda ve birçok yerde bağımsız olarak evcilleştirilmiştir.  İlk tarım, son Pleistosen buzul döneminin veya Buz Devri'nin (yaklaşık  11.700 yıl önce) bitişinde ortaya çıkmış gibi görünüyor. Bu zaman  diliminde sıcaklıklar arttı, buzullar eridi, deniz seviyeleri yükseldi  ve Dünya'daki ekosistemler yeniden düzenlendi.

Yani iklim değişimi sonrasında, topraklar tarım yapmaya daha uygun hale gelmiş olabilir. İyi ama, atalarımız neden tarım yapmayı seçti?  Bu, gerçekten bir seçim miydi, yoksa artan nüfusun ihtiyaçlarını  karşılayabilmekle gelen bir zorunluluk muydu? Peki tarımsal düzene  geçtikten sonra hayatımızda neler değişti? Biz bu yazıda, şu anda tarımsal bir toplum düzeninde  yaşamamızın sonuçlarından ziyade, çeşitli tarım metotlarına ve tarımın  geleceğine odaklanacağız.

 Daha aşina olunan tarla çiftçiliği,  ılık iklim koşullarında, ne çok nemli ne çok kuru topraklarda yapılan,  klasik bir tarım yöntemidir. Bunun yanı sıra tarımda yaylacılık, kümes  hayvanı yetiştiriciliği, balık yetiştiriciliği gibi çeşitli yöntemler de  bulunur. Çok çeşitli ve aslında oldukça temel olan bu yöntemler,  günümüzde bilim ve teknolojinin de etkisiyle farklılaşmaya başladı. Meydana gelen bu değişiklikler ise bir noktada belirli bir zorunluluktan kaynaklanıyor:

Artan popülasyon karşısında tüm dünyaya yetebilecek kapasitede üretim yapabilmek. Ve iş daha verimli bitki üretimine geldiğimizde, diğer tüm alternatiflerden ayrılan bir yöntem karşımıza çıkıyor: Hidroponik tarım.


Bir bitkiyi yetiştirmenin bazı  gereklilikleri vardır: Doğru oranda ışık, sıcaklık, su, asidite ve  bitkinin alması gereken çeşitli mineraller... Ancak bir bitkinin  büyüyebilmesi için ne gerektiğini herhangi birine soracak olsanız,  muhtemelen sayacağı şeylerden ilki "toprak" olacaktır. Ne var ki toprak,  teknik olarak, bir bitkinin büyüyebilmesi için gerekli değildir!

 Topraksız  tarımda bitkiler, ihtiyaçları olan mineralleri topraktan almak yerine,  yerleştirildikleri yapay bir solüsyondan alırlar. Bu solüsyonun  içeriğinde nitrojen, fosfor, sülfür, potasyum, magnezyum, demir, klor,  manganez, boron, çinko gibi maddeler bulunur. Hidroponik tarım  yöntemiyle üretebileceğimiz besin çeşitliliğiyse azımsanamayacak  ölçüdedir. US National Library of Medicine National Institutes of Health'deki makalede bu konuda şöyle belirtiliyor:

Hidroponik  sistemler çok yönlüdür ve ilkel arka bahçe kurulumlarından oldukça  sofistike ticari işletmelere kadar değişebilir. Hidroponik sistemler  kullanılarak domates, salatalık, biber, patlıcan, çilek ve çok daha  fazlasını içeren çeşitli ticari ve özel ürünler yetiştirilebilir.

Hidroponik tarım, tüm bunları topraksız ortamda yapabilmemizi sağlayan yeni bir metottur.


Bu  metodun getirdiği ilk avantaj, uygun iklim ve sıcaklık, pH, nem gibi  ortam koşullarına sahip olmayan bölgelerde de tarımın yapılabilir hale  gelmesidir. Başka türlü bir tarım yöntemi ile ürün yetiştirilemeyecek  bölgelerde bu yöntemi kullanarak daha fazla ürün elde edebiliriz.
  Bunun yanında kapalı ortamlarda da bu yöntemle tarım yapılabildiği  için, olumsuz koşullar dolayısıyla ortaya çıkan randıman düşüklüğü  engellenebilmektedir; çünkü geleneksel tarım metotlarında ani yağış,  böcek baskını, kuraklık, sel, fırtına gibi etkenler ciddi oranda  beklenmedik kayıplara sebep olabilir. Öyle ki bu kayıplar kesinlikle  küçümsenemeyecek boyutlara ulaşabilir.

 Örneğin, 1993 yılında Nebraska, Iowa ve Michigan'da yaz aylarında meydana gelen sel 41.400 km2'lik  tarım alanına ağır bir darbe vurdu. 4.451.000'den fazla hektar mahsul  alanına zarar verdi ve kayıp 3 milyar doları aştı. Ancak hidroponik  tarım kapalı ortamlarda gerçekleştirebilen bir tarım yöntemi olduğu için  bu gibi sorunları ve riskleri tamamen ortadan kaldırabilmektedir.

En büyük avantajlarından bir diğeri ise hidroponik tarımın bir dikey tarım yöntemi  olmasıdır. Geleneksel tarımcılığı yatay tarım uygulaması olarak  düşünebilirsiniz; çünkü bütün mahsul, yere paralel ("yatay") olarak  ekilmek /dikilmek zorundadır. Dikey tarımda ise ürünleri dikey yığılı  katmanlar halinde yetiştirmek mümkündür; yani bir apartman gibi! Bu da  daha az yer kaplayarak daha çok ürün yetiştirebilmek anlamına gelir.  Artan insan popülasyonuyla birlikte daha çok besine ihtiyaç duyuyoruz.  Bu sebeple topraksız tarım yöntemi bizi gelecekte bekleyen zor  durumlardan kurtarabilir.

 Demograflar arasında, küresel insan nüfusunun hangi oranlarda artacağına ilişkin tahminlere konusunda henüz bir fikir birliği yok;  ancak çoğu, önümüzdeki 50 yıl içinde bu sayının en az 9,2 milyara  yükseleceği konusunda hemfikir gibi gözüküyor. Ayrıca, dünyanın önde  gelen tarım bilimcilerinden bazıları, ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek  kadar geleneksel yöntemlerle yeterli gıda üretmek istiyorlarsa, ilave 109 hektarlık bir araziye, yani kabaca Brezilya büyüklüğünde bir araziye ihtiyaç duyacaklarını kabul etmektedir.  Gelecekte bu arazi alanını sağlayamazsak, yetersiz besin üretiminden  dolayı büyük sorunlar ile karşı karşıya kalabiliriz. Aynı zamanda bu  yöntem kentsel alanda insanlara yeni iş imkanları sağlayabilir.

 
Çeşitli  avantajlarının yanında bu tarım yönteminin önündeki en büyük  engellerden biri başlangıç aşamasında ciddi bir maliyete sebep olması ve  sonrasında bu maliyetin karşılanabileceğine dair yarattığı  tartışmalardır. Bilim insanları, geleceğin ihtiyaçları uyarınca  yeni metotlar ile tarımı optimize hale getirme çalışmalarına devam  ediyorlar. Bugün topraksız tarım üzerine olan çalışmalardan, Mars'ta tarım yapılıp yapılamayacağına dair çalışmalara  kadar bunu görebiliyoruz. Teknolojinin bu hızı doğrultusunda gelecekte  bizi nelerin beklediğine dair tahminler yapmak oldukça zor ancak bir o  kadar heyecan verici.

[RIGHT]Kaynak:              Evrim Ağacı[/RIGHT]